कोरोना भाइरस चिनियाँ प्रयोगशालाभन्दा पनि वुहानको बजारबाट फैलिएको हो : अध्ययन

काठमाडौं । कोरोना भाइरसको संक्रमणले विश्‍वलाई विगत तीन वर्षदेखि थिलथिलो बनाइरहेको छ भने लाखौं मानिसहरुको ज्यान लिएको छ। सन् २०१९ को डिसेम्बर अन्तिममा देखिएको कोरोनाको प्रकोप सन् २०२० मा महामारीको रुप लिएको थियो।

महामारी सुरु भएको दुई वर्षभन्दा बढी भइसक्दा पनि संक्रमण नियन्त्रणमा आउन सकेको छैन भने यसको उत्पत्‍तिबारे पनि केही खुल्‍न सकेको छैन। अन्तर्राष्ट्रिय वैज्ञानिकहरूले गत शनिबार दुई ठूला अध्ययन प्रतिवदेनहरु सार्वजनिक गरेका छन्। जसमा एक सहभागीले चीनको वुहानको बजार नै कोरोना महामरीको स्रोत भएको विषयमा ‘असाधारण रूपमा स्पष्ट’ भएको बताइएको छ।

यसअघि चिनियाँ सरकारी प्रयोगशालाबाट कोरोना उत्पत्ति भएको बताइएको थियो। तर, चीनले भने प्रयोगशालाबाट नभएको दाबी गर्दै आएको थियो । यसअघि विश्‍व स्वास्थ्य संगठनको टोलीले पनि चीनको वुहानमा पुगेर अनुसन्धान थालेको थियो। उक्त अनुसन्धानले पनि चिनियाँ प्रयोगशालाबाट कोरोना फैलिएको प्रमाण नभेटिएको बताएका थिए।

जोन्स हप्किन्स युनिभर्सिटीका अनुसार, बाल्टिमोरमा, दुई वर्ष पछि विश्वव्यापी मृत्युको संख्या पाँच करोड १० लाखभन्दा बढी पुगेको बताएको छ। गत वर्ष अगस्टमा, यस मुद्दाको अमेरिकी गुप्तचर समीक्षा निष्कर्षविहीन साबित भयो।

न्यु योर्क टाइम्सले पहिलो पटक नयाँ अध्ययन गरेको र एरिजोना विश्वविद्यालयका एक विकासवादी जीवविज्ञानी गरेका दुबै अध्ययनले वुहानको बजारबाट कोरोनाको प्रकोप सुरु भएको बताएका छन्। सह-लेखक माइकल वोरोबेले पेपरलाई भने, ‘जब तपाइँ सबै प्रमाणहरू सँगै हेर्नुहुन्छ। यो असाधारण रूपमा स्पष्ट चित्र देखिन्छ कि महामारी बजारमा सुरु भयो।”

एउटा अध्ययनको एक वाक्यको सारांशले भनिएको छ, ‘सबैभन्दा प्रारम्भिक अध्ययनहरुले कोभिड १९ मामिलाहरूको भौगोलिक क्लस्टरिङ र जीवित-जन्तु विक्रेताहरूसँग सकारात्मक वातावरणीय नमूनाहरूको निकटताले वुहानको हुआनान समुद्री खानाको थोक बजार कोभिडको उत्पत्तिस्थल थियो भनेर सुझाव दिन्छ।’

अन्य अध्ययनको सारमा वैज्ञानिकहरूले भने, ‘महामारीहरू निम्त्याउने परिस्थितिहरू बुझ्न तिनीहरूको रोकथामको लागि महत्त्वपूर्ण छ।’ यद्यपि, चिनियाँ दोषी वा अन्यथाको मुद्दा विशेष गरी अमेरिकामा कूटनीतिक रूपमा संवेदनशील र अत्यधिक राजनीतिकरण भएको छ।

विशेष गरी देखिने रूपमा जो बाइडेनका प्रमुख चिकित्सा सल्लाहकार डा. एन्थोनी फौसीले प्रयोगशाला उत्पत्ति सिद्धान्तका च्याम्पियन केन्टकीका र्‍यान्ड पोलसहित प्रमुख रूपमा रिपब्लिकन सिनेटरहरूसँग बारम्बार झगडा गरेका थिए।